Maar jij bent geen magnetron.

Deze keer gaan we (Erik en ik) rechtstreeks vanaf het vliegveld door naar de Casamance, om weer een week automotive te verzorgen op de CFP in Abene. Jabou en kleine Jabou kunnen om meerdere redenen niet mee, waarvan de belangrijkste Jabous’ gezondheids toestand is en de andere het feit dat de kleine nu naar school gaat (ze wordt achter in november 4).

Ik heb de koffer dus een beetje anders in moeten pakken; wat meer kleren voor mezelf en de malarone tabletten die ik al op voorhand had mee gekregen in juni, lagen een beetje onbereikbaar thuis in Sanchaba bij Jabou. Dus daar heb ik ook wat voor moeten regelen. Jabou ons laten op wachten op het vliegveld is even geen optie; tripje kost in verhouding veel geld en tegenwoordig zijn er nog al eens onverwachte tussen stops qua vliegen die de exacte aankomst tijden verstieren. Dit keer een tussenlanding in Faro en we waren al vertraagd vertrokken, omdat de handbagage regels qua aantal nu strikt werden gehandhaafd; er waren nu ook wat mensen die hun handbagage bij de ruimbagage moesten laten plaatsen.

Op weg naar de Gambiaanse grens overgang valt op, dat het aantal checkpoints is verdrievoudigd in vergelijking tot eerder en inderdaad moet er bij eentje wat geld geschoven worden. Want het is altijd lucratief om een auto met daarin 2 blanken aan te houden en smoesjes om geld af te dwingen zijn er genoeg. Dus Yahja schuift al knarsetandend wat geld, om later als we weer weg rijden zijn gemoed te luchten over de inhaligheid van de Gambiaanse politie. Ik moet zeggen dat ik in al die jaren dat ikzelf ook rondreed, zowel in Gambia als in Senegal, ook voornamelijk van dat soort dingen heb mee gemaakt aan de Gambiaanse kant en niet zozeer in Casamance, ondanks de vaak norse uitstraling van de diverse miltairen die de postjes bemannen.

Bij de diverse grenscontroles dit keer voor de verandering eens geen nonsens, dus waren we mooi op tijd in het campement. Omdat de regentijd nu net ten einde loopt is alles mooi groen, maar nog wel drukkend en overmatig veel muggen. Erik komt normaal gesproken ook alleen maar in februari/maart en dan is het toch veel koeler, kaler qua begroeing en veel minder muggen. De lagune moesten we via wat zandzak verhogingen nemen en we zagen allerlei vissen gevangen in de diverse poelen/meertjes.

Lesgeven doen we in een school lokaal, dit keer voornamelijk over de dieselmotor en aan het eind wat praktijk met Obd foutcodes uitlezen, zowel van onze simulatoren als van de Ford die zonder voorwielen en zonder brandstof, zijn laatste dagen slijt onder een mango boom. We hebben gemiddeld 14 leerlingen; merendeels student van de opleiding zelf, 2 apparantes en een particulier. Opkomst blijft al die dagen gelijk, of wordt meer omdat 2 zieken halverwege weer beter zijn geworden.

Er is nu ook een studente, maar die zit vast in een assignment. Ze komt nog wel de pdf documenten ophalen en heeft interesse in alle elektronica basis filmpjes, die ik ooit aan Christina, de dochter van Kader onze tolk had gegeven. Christina is intussen geslaagd voor haar diploma en is zich verder aan het verdiepen in elektronica, eventueel aangevuld met (Youtube) filmpjes over programmeren. Het feit dat er weinig dames (zowel bij ons als hier) iets technisch doen, maakt dat ze positief opvallen. Vaak gaan ze ook veel rustiger te werk zonder zaken te forceren. We geven nog het advies daar ook gebruik van te maken, eventuele sponsoren zijn ook meestal wel geneigd iets meer te doen voor de “underdog”.

Voor in de middag komen we op een keertje aan lopen en zien al diverse mensen bij de poort van de school staan. Correa de directeur staat er ook bij. Eén van de viervoudig gevlochten elektriciteit draden, hangt op waslijnhoogte over de weg, naar beneden afhangend via de houten electriceitspaal, over een boom, naar de hoek van een gebouwtje. Daarvan is de beugel constructie die de zaak in de lucht houdt afgebroken.

Hij wijst naar ons en zegt dat een landgenoot van ons, met zijn auto tegen de paal op de 3 weg kruising heeft gereden en daarna zonder zelfs maar om te kijken is vertrokken. We maken direct maar een plan, dirigeren iemand de boom in en spannen de draden weer op en geven wat instructie over hoe de zaak weer vakkundig te herstellen. We hadden gedacht dat dit wel de nodige tijd zou nemen, maar de volgende dag was in ieder geval de metalen constructie weer aan het gebouw bevestigd. Beton moest nog drogen dus kabels en buis dat zal wel gebeuren als we weer weg zijn.

Gedurende de week is het regelmatig ‘s morgens repair cafe. Een dame komt langs met een keuken machine, een iets kleinere uitvoering van Jabous’ grote keuken machine. Ze had gehoord dat er nu engineers in het campement waren, omdat ze via via familie is. Ondanks dat er al iemand naar had gekeken in Ziguinchoir werkte het niet meer. Zelf vind ik dat wat minder; meestal is er iets anders verbroddeld of zijn er zaken weg. Maar deze zag er nog netjes uit, slechts 2 schroeven op een oneigenlijke plaats en meneer had zelfs de oorzaak gezien, maar niet vakkundig hersteld. Een gelakt draadje van de motor was eraf en hij had dat er gewoon weer om heen gedraaid in de hoop dat dit voldoende zou zijn. Nadat ik de lak eraf had geschraapt en het netjes had gesoldeerd en dicht gekrompen werkte de machine weer als vanouds.

Erik was intussen bezig om de pomp te herstellen van de put. Van de ene pomp werd geconcludeerd dat minimaal de zuigerveren gebroken moesten zijn, maar omdat Zacky weg was met het gereedschap kon daar even niets mee worden gedaan. In de tussentijd had Erik een elektrische pomp op zonne-energie/accu gangbaar gemaakt en werd daar de voorraadtank mee volgepompt. Verder kwamen er nog lampjes/beamers laptops e.d. voorbij. Mijn eigen harddiskje dat het al meerdere jaren had volgehouden ging ook hemelen, gelukkig had ik daar nog een spiegel van op een andere portable harddisk. Mijn oude smartphone begaf het ook gedeeltelijk, maar kon ik nog deels aan de praat houden met een paperclip. Ware het niet dat ik een waarschuwing kreeg van Simyo dat als ik nu niet stopte met geld verbranden, dat ze zonder meer het internet af zouden sluiten. Kennelijk was ik credit aan het opmaken en werd niet het netwerk van het campement benut, ondanks juiste instellingen, het ding dus maar op non actief gesteld.

Zaterdagmorgen is voor mij de laatste lesdag, ik heb dan een klein weekje Casamance achter de rug, Erik blijft alleen achter om nog op maandag het examen af te nemen. Normaal gesproken blijf ik net zolang, maar nu kwam dat niet goed uit, ik heb ook maar een weekje in Gambia en moet daar nog heel veel regelen. Ik maak een deal met Yahja en betaal een benodigd onderdeel voor zijn auto en zal hem het restant van het bedrag in Gambia betalen.

We nemen afscheid van het campement en van Erik. Tombé gaat ook mee omdat hij onze compound ook wel terug wilde zien en omdat de kleine Jabou er dit keer niet bij was in Casamance. Daarbij is Tombé in omgang met vervelende/ driftige ambtenaartjes veel bruikbaarder, dan de minstens net zo driftige Yahja. We kwamen zonder kleerscheuren aan.

Zondag alles maar eens op een rijtje gezet thuis en wat doorgesproken wat te doen aan de diverse lopende zaken komende week. Mamut bijvoorbeeld had nog steeds last van de heftige astma aanval van pas geleden. Hij was ‘s nachts ingestort en Jabou moest de buurt rond op zoek naar een auto die hem naar het ziekenhuis kon vervoeren. Een buurman van even verderop is normaal gesproken taxi chauffeur en op mijn vraag of zij die niet had kunnen bereiken, kwam alweer een verrassend antwoord van Jabou.

Behalve dat de figuur liever lui dan moe was (had ik zelf al een paar keertjes meegemaakt met ons verzoek het lucratieve tripje naar het vliegveld voor zijn rekening te nemen; ondanks belofte kwam hij gewoon niet opdagen of had een smoesje klaar) was hij nu de auto helemaal kwijt.
Zijn tweede vrouw had hem namelijk betrapt met een derde vrouw (waar hij dus niet mee getrouwd was) Ze was daarop woedend het huis in gegaan en had met een fikse hamer, alles wat maar een beetje op glas leek aan en in zijn auto, aan gruzelementen geslagen en vervolgens van hem gescheiden. Nu was alleen de eerste vrouw nog over, was de taxi voor onderdelen verkocht en omdat er ook geen geld meer binnenkwam om er vriendinnetjes op na te houden, was de dame waarmee dit allemaal begonnen ook weer uit zicht verdwenen. Mamut was uiteindelijk met de auto van een vriendin naar het ziekenhuis vervoerd.

Jabou zelf zal binnenkort als haar conditie het een beetje toelaat ook weer wat onderzoeken moeten ondergaan. Pas geleden was terloops in het Sharab hospitaal tijdens een scan ontdekt dat er kennelijk (weer) een tumor in haar buikholte aan het groeien was. Heel erg duidelijk is het allemaal nog niet, maar het leek ons zeer aannemelijk gezien het verleden, waar ook al eens zo’n tumor was verwijderd. We willen dus proberen deze week nog extra scans te laten maken als second opinie.

Die middag horen we dat de oma van Mamut was overleden na een lang ziekbed, ze is ouder dan 80 jaar geworden. Ze wordt tegen 5 uur begraven, Jabou er meteen naar toe, ik pas thuis op, Mamut is nog steeds niet de oude en kan niet eens mee. Volgende dag ga ik naar hun compound om mijn medeleven te betuigen aan de opa van Mamut.

Het feit dat dingen in de optiek van Jabou altijd duidelijk zijn, ondanks niet kunnen lezen en schrijven ( ze herkent wel wat woorden en begrippen maar dat is dan ook alles) levert voor mij nog wel eens een verrassing op. Zo had ik mijn eigen meegebrachte tube tandpasta in het badkamer meubeltje gezet naast de tube van Jabou die er al stond. Toen die na een paar keer gebruiken op was, de tube van Jabou maar even gebruikt in afwachting van een nieuwe. Meteen toen ik een paar keer poetste, de zaak uit gespuugd vanwege zeperige bijtende smaak. Op de tube gekeken en meteen de mond spoelen met veel water; het was haar tube ontharings-crème. Een dag lang met een branderig gevoel op mijn tong rond gelopen, maar gelukkig verder geen schade opgelopen.

Op verzoek van Metsje nog een halve dag op het College geweest om iets te bespreken over de beamers en interactieve borden. Ik was namelijk van plan eigenlijk niet te komen, vanwege alles wat nog moest worden gedaan in onze eigen compound en de gezondheid van Jabou. De noodzakelijke dingetjes besproken, overal even bij praten en nog even de leraren kamer ingelopen omdat ik Sankung daar had ontdekt. Hij was weer terug van een studie in Nigeria die al met al 2 jaar had geduurd. Ook mr. Red zat op zijn plekje in de lerarenkamer.

Mr. Red (geheel in het rood incl. een rode muts) heeft behalve een heel eigen stijl van kleden ook een heel eigen verwarde mening over van alles en mag graag ergens op gesprekken inbreken met zijn hoogst originele vragen en meningen. Hij heeft een mentaal probleem (gekregen), maar het Gambia College maakt op een nette manier nog gebruik, van wat diensten om hem toch in mindere tijden iets te kunnen bieden. Hij wordt met gepast respect bejegend, maar iedereen weet dat ie eigenlijk onzin uitkraamt.

Zo waren we in discussie over wat technische dingetjes met een jonge leraar die ik niet kende. Daar kwam mr Red meteen aanzetten met wel 3 smartphones in diverse stadia van bruikbaarheid en vroeg wat details. Het antwoord van de leraar waarmee ik praatte werd door hem genegeerd en alleen ik zou mijn mening daarover moeten laten gelden.

Toen Sankung terecht zei dat datgene wat de ander gezegd had hem heel redelijk in de oren klonk, was het antwoord van mr Red;” ik wil het van hem horen en niet niet van die ander, want dat is geen magnetron zoals hij“ (He is not microwave like him) De grijns op het gezicht die van nature al bij Sankung hoort (hij heeft een probleempje met zijn gebit) werd nog wat breder en hij deed zijn best om niet in lachen uit te barsten.

Tegen het middageten was ik weer thuis op de compound. Daar was afgesproken de Saab van een vriendin even te bekijken omdat er een oneigenlijk geluid was te horen bij één van de wielen. Ik had al wel gezegd dat ik maar deels van mechaniek verstand had en meer van de elektronica, maar dat ik er best wel even naar wilde kijken. Het gekke geluid bleek een defecte schokbreker.

Ze was nog naar een garage geweest waar ze de olie hadden ververst, dat direct maar even gecontroleerd; alleen wat olie onderaan de peilstok, duidelijk een liter te weinig. Daarna beide dames (Jabou ook) wat basis dingetjes aan gewezen die ze zelf makkelijk konden testen, dan wel konden aanvullen of laten repareren indien mogelijk. Zo moeilijk is het allemaal ook weer niet en met wat vuistregels kom je al een heel eind.

Op donderdag vertrekken we met zijn allen (kinderen hebben 2 dagen geen school) naar Madiana om ome Ba Modu en zijn gezin te bezoeken. Samen met ome Jim, zijn het wel de meest stabiele (en door ons ook de meest gewaardeerde) mensen in Jabous’ uitgebreide familie. Hij is uit zijn kleine hokjes beweging op de gezamenlijke compound van Jabous’ vader vertrokken en heeft uiteindelijk een huis voor zichzelf weten te bouwen. Zijn eigenlijke baan is elektricien, maar hij is ook werkzaam als metselaar en betonvlechter. Daarbij zie ik als we uiteindelijk aankomen, diverse soorten gewas op de compound, lopen er 2 soorten geiten en diverse soorten kippen rond. Hij is dus ook nog eens boer en dat terwijl hij allang de 60 is gepasseerd en hij eigenlijk niet meer zou hoeven te werken.

Voor de verandering zijn het niet alleen de vrouwen die het werk op het land doen, maar ook oom zelf. Die loopt met een hark waarvan de steel een deel van een oude telescopische vishengel is geweest. Zo heeft hij meteen een in lengte verstelbare steel die wordt gedemonstreerd en waarmee ik ook even sta te harken in het onkruid, dat hij later op de dag van het land schraapt.

Hij is heel trots op wat hij nu voor zichzelf en zijn gezin heeft en laat mij alle hoeken en gaten van de compound zien. Veel is nog niet af, maar er valt prima te wonen. Schilderen en betegelen dat komt later wel een keer. Alle kamers hebben een plafond ventilator en de 2 huiskamers hebben er zelfs twee. Dat is wel het voordeel van elektricien zijn denk ik maar zo. Het gebied is verder niet ontsloten, ligt ook erg afgelegen, maar hij heeft een prima generator en een diepe put die wat verderop staat. Verwachting is dat het later wordt aangesloten op het net en op de waterleiding.

Zijn gezin bestaat niet alleen uit zijn 2 vrouwen en kinderen maar ook uit wat verdere familieleden, zoals zijn dochter met 4 kleinkinderen vanwege overlijden van haar man. En een heel stil meisje dat moeizaam wat Wolof met mij praat, zij heeft een verstandelijk probleem. Zijn oudste zoon Falou die hetzelfde rustige opgewekte karakter heeft als zijn vader, werkt sinds een jaar in Dubai.

We vertrekken weer bijtijds omdat we een heel eind moeten lopen naar de junction en er maar een paar gelli-gelli’s vanaf hier weer terug gaan. De weg is deels zo smal dat we af en toe weer een stuk achteruit moeten rijden voor een passeer punt als we tegenliggers ontmoeten. Er staan op 2 of 3 punten nog wat diepe plassen, maar de rest is redelijk opgedroogd. Daar waar de weg meer een modder moeras is geworden rijden we door de nieuw ontstane berm. Door al het gehots van het vehikel heeft Jabou weer last gekregen van haar buik, kennelijk zijn er darmverklevingen weer deels losgescheurd of drukt de tumor op iets.

‘s Avonds kook ik kippensoep, tenminste als basis, waar nog van alles bij in wordt gemikt, wat uien natuurlijk en al voorbehandelde stukken kippenpoot, zakje verkruimelde noedels (toevallig ook in kippen smaak) en iets soja saus. Maar verder geen zout, hete pepers of maggi blokken. Al met al is het redelijk goed uit de verf gekomen en hebben we er lekker van gesmuld. Aangezien ik nog 3 dozen thuis moet opvullen met wat goederen voor opsturen, daar maar zoveel mogelijk soepvarianten in zien te stoppen.

Groeten Gerrit, Jabou en kids.